Zwangerschapsdiabetes

Zwangere vrouw met handen op haar buik

Wat veroorzaakt zwangerschapsdiabetes?

Dokters weten niet precies wat de oorzaken zijn van zwangerschapsdiabetes, maar ze hebben wel aanwijzingen.

De placenta voedt je baby om te groeien. Hormonen van de placenta helpen de baby te ontwikkelen, maar de productie van deze hormonen zorgt er ook voor dat de werking van insuline vermindert. Zwangerschapsdiabetes begint wanneer je lichaam niet langer in staat is om voldoende insuline aan te maken dat het nodig heeft tijdens de zwangerschap. Dit leidt to hoge bloedglucosewaarden in het bloed wanneer het niet onder controle gehouden wordt.

Sommige vrouwen lopen meer risico om zwangerschapsdiabetes te ontwikkelen. Onder andere vrouwen die:

  • overgewicht hebben voor de zwangerschap (BMI van 30 of meer)
  • te veel in gewicht toenemen tijdens de zwangerschap (meer dan de aanbevolen gewichtstoename)
  • ouder zijn dan 25
  • een geschiedenis van zwangerschapsdiabetes hebben
  • een famieliegeschiedenis met diabetes hebben
  • van Afrikaans-Amerikaanse, Aziatische, Latijns-Amerikaanse of Indiaanse afkomst zijn

Hoe wordt zwangerschapsdiabetes vastgesteld?

De meeste vrouwen die een goede pre-natale opvolging krijgen, wordt stelselmatig getest op zwangerschapsdiabetes tussen 24-28 weken zwangerschap. Als je een hoog risico hebt om zwangerschapsdiabetes te ontwikkelen, kan je dokter al vroeger en/of vaker testen tijdens je zwangerschap.

Om te testen op zwangerschapsdiabetes zal je een zoet drankje moeten drinken, voorafgegaan en gevolgd door een bloedtest. Als de resultaten aantonen dat je bloedglucosewaarden hoger zijn dan de aanbevolen limieten op de gespecifieerde tijdstippen, kan de diagnose van zwangerschapsdiabetes bevestigd worden. Je dokter zal dan met jou over een behandelingsplan voor zwangerschapsdiabetes praten.

Waarom is het belangrijk om zwangerschapsdiabetes te behandelen?

Als moeder heb je een instinct om je kind te beschermen. Het is belangrijk om zwangerschapsdiabetes te behandelen van zodra dit vastgesteld wordt, zowel voor je eigen gezondheid als die van je baby. Als zwangerschapsdiabetes niet behandeld wordt kunnen er problemen ontstaan, zoals:

  • Verhoogd risico om een grote baby ter wereld te brengen, die meer dan 4kg weegt. Dit heet macrosomia en geeft meer risico op:
    • Moeilijkheden en letsels tijdens vaginale geboorte
    • Een keizersnede
  • Een hoog risico op vroeggeboorte en ademhalingsmoeilijkheden (ademnood) voor je baby
  • Een hoog risico op lage bloedsuikerwaarden (hypoglycemie) bij je baby kort na de geboorte
  • Een hoger risico op pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) en een hoge bloeddruk bij jou

Door het behandelplan van je dokter goed op te volgen en je zwangerschapsdiabetes goed te managen, kan je het risico op deze complicaties sterk verminderen.

Wat kan je verwachten als je de diagnose zwangerschapsdiabetes gekregen hebt?

Als je gediagnosticeerd wordt met zwangerschapsdiabetes:

  • Zal je dokter een gezond dieet voorschrijven waarbij je de inname van koolhydraten onder controle houdt en regelmatig beweegt. In veel gevallen zullen deze stappen genoeg zijn om je bloedglucosewaarden onder controle te houden gedurende de rest van je zwangerschap.
  • Zal je mogelijk een diëtiste moeten zien om een gezond eetpatroon te bepalen. De diëtiste kan je leren hoe je je koolhydraat-inname kan managen om je bloedglucosewaarden onder controle te houden, maar ook aan je behoeftes tijdens de zwangerschap. Je zal misschien ook een dagboekje moeten bijhouden met wat je eet en je gewicht.
  • Zal je misschien je bloedglucosewaarden thuis moeten opvolgen. Dit doe je met een bloedglucosemeter. Bespreek met je dokter of diabeteseducator welke bloedglucosemeter geschikt is voor jou. Je bloedglucose testen en opvolgen zal jou en je zorgprofessionals helpen om je zwangerschapsdiabetes onder controle te houden.
  • De meeste vrouwen zullen hun bloedglucose vier of meer keer per dag testen. Meestal is dat nuchter en dan 1 to 2 uur na iedere maaltijd. Je dokter of diabeteseducator zal je vertellen hoe vaak jij moet testen en welke je doelbereiken zijn. Vergeet je resultaten niet bij te houden. Noteer wanneer je test en het resultaat – voor of na de maaltijd en wanneer.
  • Lichte beweging tijdens de zwangerschap zullen je lichaam helpen eigen insuline te gebruiken en je bloedglucosewaarden onder controle te houden. Zwangere vrouwen kunnen bijvoorbeeld veilig genieten van een stevige wandeling of zwemmen. Bespreek met je dokter of diabeteseducator welke lichaamsbeweging voor jou geschikt is tijdens je zwangerschap.

Tijdens je afspraak bij de gynecoloog worden je bloeddruk en urine gecontroleerd. Je zal dan ook je bloedglucosewaarden bespreken met je dokter, alsook wat je gegeten hebt, hoeveel beweging je genomen hebt en je gewichtstoename. Je baby zal ook goed opgevolgd worden.

Al deze zaken helpen om te bepalen of het behandelplan voor je zwangerschapsdiabetes werkt en of aanpassingen moeten gedaan worden.

Als de aanpassingen aan je eetgewoontes en meer bewegen niet voldoende zijn om je bloedglucosewaarden onder controle te houden, kan de dokter je diabetesmedicatie voorschrijven voor de rest van je zwangerschap. Dit kunnen pillen of insuline zijn.

Mediactie innemen (pillen, insuline)

Als je dokter pillen of insuline voorschrijft, vergeet dan niet dat dit geen teken is dat je gefaald hebt om je zwangerschapsdiabetes onder controle te houden. In sommige gevallen is het lichaam simpelweg niet in staat om de insuline aan te maken die het nodig heeft terwijl je baby groeit. Het is belangrijk om de aanbevelingen van je dokter goed op te volgen om zowel jezelf als je baby te beschermen. De kans is groot dat je de medicatie niet langer zal moeten innemen, zodra je bevallen bent.

Als je dokter insuline voorschrijft voor je zwangerschapsdiabetes, betekent dit dat je deze toedient met een injectie of via een insulinepomp. Een familielid kan dit ook leren en je helpen om je insuline zoals voorgeschreven toe te dienen. Het goede nieuws is dat er tegenwoordig kleine, dunne naalden zijn die het toedienen van insuline met injecties zo goed als pijnloos maken.

Je dokter zal je uitleggen wanneer en hoeveel insuline je moet toedienen. De dosering kan nog worden aangepast tijdens de resterende zwangerschap.

Bronnen:

IDF Diabetes Atlas (8th Ed.) (2017). International Diabetes Federation: Brussels, Belgium. Online versie op 9 September 2019

Mayo Clinic.Gestational Diabetes Symptoms and Causes. Online versie op 9 September 2019

Mayo Clinic.Gestational Diabetes Diagnoses and Treatment. Online versie op 9 September 2019

BE-GEN-2100018